Образовательная программа муниципального бюджетного общеобразовательного учреждения «Средняя общеобразовательная школа №144 с углубленным изучением отдельных предметов»

Скачать 5.18 Mb.

Название	Образовательная программа муниципального бюджетного общеобразовательного учреждения «Средняя общеобразовательная школа №144 с углубленным изучением отдельных предметов»
страница	6/45
Тип	Образовательная программа

filling-form.ru > Туризм > Образовательная программа

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 45

Ибраһим Салахов. Язучы турында белешмә. “Ана тавышы” әсәре. Тоткыннарның ана хәсерәтен үз фаҗигаләре кебек кичерүе.

Зыя Мансур. Иҗаты турында белешмә. “Таңсылу” әкияте. Таңсылуның язмышына иптәш кызларының крашы, әсәрнең идеясе. Идея турында төшенчә.

Әмирхан Еники. Язучы турында белешмә. “Кем җырлады?”, “Матурлык” хикәяләре. Җанлы образларның бирелеше, Автор тарафыннан аларның эчке дөньясының күркәм, матур сыйфвтларының тасфирлануы. Әдәби әсәрләрдә психологизм.

Рафил Төхфәтуллин. Иҗаты турында белешмә. “Балам көлүе” хикәясе. Әсәрдә ата-ана бала хисләренең чагылышы. Язучының әйтергә теләгән фикере.

Гөлшат Зәйнашева. Иҗаты турында белешмә. “Туган җирем – Татарстан” шигыре. Туган якны ярату хисләренең бирелеше.

Фәрит Иделле. “Өзелгән үзәкләр, саркылган йөрәкләр”публицистик язмасы. Чит илләрдә яшәгән милләттәшләребез язмышы.

Нәүрүз бәйрәме.

Ятлау өчен әсәрләр

Г.Тукай. Туган авыл.

М.Гафури. Татар байрагы.

Ә.Еники. Матурлык (өзекне укытучы үзе сайлый).

Г.Кутуй. Сагыну (өзек).

Г.Зәйнашева. Туган җирем – Татарстан.

Сөйләшү тематикасы

Ватаным Татарстан.

Каһарман Мулланур Вахитов.

Кешенең матурлыгы нәрсәдә?

Балет карагач.

Ана – бөек исем.

Республикада истәлекле урыннар.

Дәрестән тыш уку

Г.Тукай. Мәсәлләр.

Г.Ибраһимов. Табигать балалары.

Г.Кутуй. Рәссам.

Г.Гобәй. Ләйсән яңгыр.

Ф.Шәфигуллин. Бер малай, өч аргамак.

Г.Кашапов. Киек каз юлы.

8 нче сыйныф

Әсәрләрне уку һәм өйрәнү
Халык авыз иҗаты. Бәетләр. Бәетләрнең лиро-эпик жанр булуы. “Сак-Сок” бәете. Ике бала язмышының трагизмы, аның фантастик сюжетка корылган булуы. “Сөембикә бәете”. Казан алыну вакыйгаларының сурәтләнеше, Сөембикә образының бирелеше.

Галиәсгар Камал. Драматург турында белешмә. “Беренче театр” комедиясе. Әсәрдә сурәтләнгән конфликтның бирелеше. Комедия турында төшенчә.

Татар театрының тарихы. Беренче театр труппалары һәм артистлары.

Сәхипҗамал Гыйззәтуллина-Волжская һәм Габдулла Кариев. Иҗатлары турында белешмә. Аларның театр сәнгатен үстерүдәге эшчәнлеге.

Гаяз Исхакый. Әдип турында төшенчә. “Сөннәтче бабай” повесте. Әсәрдә татар халкының гореф-гадәтләре һәм йолаларының тасвирлануы.

Гомәр Бәширов. Иҗаты турында белешмә. “Туган ягым – яшел бишек” повесте. Анда татар халкының гореф-гадәтләре, табигать һәм кеше чагылышы. Повесть турында төшенчә.

Кави Нәҗми. Язучының тормыш юлы һәм иҗаты. “Миңлебикә кодагыйның кайгысы” әсәре. Татар авылындагы кешеләрнең күңелендәге үзгәрешләр. “Хәят апа” поэмасы. Поэмада сугыш елларында тылдагы халыкның тормышы һәм хезмәте чагылышы.

Композитор Солтан Габәши –татар операсына нигез салучыларның берсе. “Эшче” операсы. Опера турында төшенчә.

Муса Җәлил. Иҗаты турында белешмә. “Җырларым”, “Бер үгет”, “Имән”, “Катыйльгә” шигырьләре. Батырлык һәм хезмәт темаларының чагылышы. Әдәбиятта, музыкада, сынлы сәнгатьтә Муса Җәлил образы.

Күренекле җырчылар. Мәрьям Рахманкулова һәм Галия Кайбицкая иҗатлары турында белешмә.

Рәссам Харис Якупов. “Хөкем алдыннан” картинасы. Картинаның язылу тарихы, анда Җәлил образының бирелеше.

Габдрахман Әпсәләмов. Иҗаты турында белешмә. “Ак чәчәкләр” романы. Сәламәтлек сагында торучы табибларның үз эшләренә һәм кешеләргә мөнәсәбәте.

Нәби Дәүли. Язучы турында белешмә. “Яшәү белән үлем арасында” повесте. Әсәрдә тоткыннарның яшәүгә омтылышын чагылдыру, фашизмның явызлыгын фаш итү.

Шамил Рәкыйпов. Язучы турында белешмә. “Чәчәкләр сөйли белә” повесте. Барый Шәвәлиевнең бала чагы, мәктәп еллары, яшьлеге. Аның батыр булып формалашуы.

Атилла Расих. Язучы турында белешмә. “Ишан оныгы” романы. Әсәрдә авторның авыр яшьлеге, аның сәбәпләре.

Гариф Ахунов. Тормыш юлы, иҗаты. “Идел кызы” романы. Чорның гаделсезлеген үз җилкәсендә татыган Габбас мулла язмышы.

Шәүкәт Галиев. Иҗаты турында белешмә. “Әткәйгә хат “ поэмасы. Бөек Ватан сугышы чорында балалар язмышы.

Хәсән Сарьян. “Әткәм һөнәре” повесте. Кешенең күңел сафлыгы һәм аның бәхете арасындагы бәйләнеш. Намуслы хезмәт – кешенең затлылыгын раслаучы нигез.

Милли бәйрәмнәр, йолалар, гореф-гадәтләр. Алар – халыкның рухи байлыгы, халыкны милләт итеп берләштерә торган асыл нигезләрнең берсе.

“Каз өмәсе” йоласы. Аны үткәрү тәртибе.

Ятлау өчен әсәрләр

М.Җәлил. Җырларым. Имән.

Г.Бәширов. Туган ягым – яшел бишек. (өзек).

Ш.Галиев. Әткәйгә хат (өзек).

Н.Дәүли. Яшәү белән үлем арасында (өзек).

Сөйләшү тематикасы

Г.Камал исемендәге Татар дәүләт академия театры.

Син батырлыкны ничек аңлыйсың?

Туган ягым - яшел бишек.

Яраткан әсәрем.

Кеше булу кыен түгел, кешелекле булу кыен.

Татар халкының милли бәйрәмнәре.

Дәрестән тыш уку

Н.Дәүли. Яшәү белән үлем арасында.

Г.Әпсәләмов. Ак чәчәкләр.

А.Расих. Ишан оныгы.

Г.Бәширов. Менә сиңа мә!

9 нчы сыйныф
Әсәрләрне уку һәм өйрәнү

Халык авыз иҗаты. Риваятьләр һәм легендалар. Аларның жанр үзенчәлекләре.

Шәриф Камал. Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә. ”Буранда” хикәясе. Анда күтәрелгән мәсьәләләр, образлар бирелеше.

Хөснулла Вәлиулин. Композиторның иҗаты турында белешмә. “Акчарлаклар” җыры.

Гаяз исхакый. Татар драматургиясен үстерүгә керткән өлеше.”Җан Баевич” комедиясе. Әсәрнең идеясе һәм образлары.

Һади Такташ. Шагыйрьнең татар поэзиясендә тоткан урыны. “Мокамай” шигыре. Лирик геройның Мокамайга мөнәсәбәте.

Хәсән Туфан. Иҗаты турында белешмә. “Туган тел турында җырлар”, “Кайсыгызның кулы җылы?”, “Кемнәр сез?” шигырьләре. Аларның темаларын билгеләү идеясен ачу.

Мирсәй Әмир. Язучының тормышы һәм иҗаты. ”Агыйдел” повесте. Әсәрдә 30 нчы еллар барышындагы тарихи вакыйгалар, табигать күренешенең бирелеше. Пейзаж, аның әһәмияте.

Җырчы Фәхри Насретдинов. Аның опера сәнгатен үстерүдәге эшчәнлеге.

Шамил Усманов. Язучының тормыш юлы һәм иҗаты хакында белешмә. “Әптри агай хикәясе”. Әсәрнең идеясе, төп герой образы.

Таҗи Гыйззәт. Тормыш юлы, иҗаты турында белешмә. “Изге әманәт”драмасы. Әсәрдә батырлык, уңай һәм тискәре образларның бирелеше.

Атистлар Фатыйма Ильская һәм Гөлсем Камская иҗатлары, аларныҗ театр сәнгатен үстерүдәге эшчәнлекләре.

Шәриф Еникеев. Тормыш юлы, иҗаты. “Солтангәрәйнең язмышы” повесте. Тормыштагы авырлыкларны җиңә алуның әсәрдә сурәтләнеше.

Самат Шакир. Тормыш юлы һәм иҗаты. “Үлемнән көчлерәк” очеркы. Патриот шагыйрь Хәйретдин Мөҗәй образы һәм аның батырлыгы. Очерк турында төшенчә.

Аяз Гыйләҗев. Тормыш юлы һәм иҗаты. “Җомга көн кич белән” повесте. Бибинур әбинең изгелеге, шәфкатьлеге. Авторның кешеләрдә яхшылык сыйфатлары кими баруына борчылуы.

Илдар Юзеев. Тормыш юлы, иҗаты. “Таныш моңнар”, “Гашыйклар тавы” әсәрләре. Хезмәткә намуслы караш, мәхәббәтнең көче, аңа тугрылык, табигатьне саклау мәсьәләләре.

Эдуард Касыймов. Язучы турында белешмә. “Гомер ике килми” повесте. Әсәрдә хаксызга рәнҗетелгән кешеләр язмышы.

Рәссам Лотфулла Фәттахов. Иҗаты турында белешмә. “Игеннәр өлгерде” картинасы. Анда сурәтләнгән вакыйгалар. Төсләрнең бирелеше.

Фәнис Яруллин. Иҗаты турында белешмә. “Иң гүзәл кеше икәнсез”, “Ана”, ”Җилкәннәр җилдә сынала” әсәрләре. Укытучыга соклану хисенең, ананың баласына булган олы мәхәббәтенең сурәтләнүе. Автобиографик әсәрләрнең үзенчәлеге.

Миргазиян Юныс. Тормыш юлы, иҗаты. “Шәмдәлләрдә генә утлар яна” повесте. Бөек Ватан сугышы вакыйгаларының чагылышы, персонажларның эчке кичерешләре, татар халкының гореф-гадәтләре, йолалары.

Энҗе Мөэминова. Тормыш юлы, иҗаты. “Туган илем минем”, “Икмәк” шигырләре. Әсәрләрнең теле, сәнгатьчә эшләнеше.

Наҗар Нәҗми. Тормыш юлы,иҗаты. “Татар теле” шигыре. Анда туган телнең бөеклеге чагылдырылу.

Милли бәйрәмнәр. (ел фасыллары буенча) Корбан гаете. Мәчетләр тарихыннан.

Ятлау өчен әсәрләр

Һ.Такташ. Мокамай.(өзек)

Х.Туфан. Туган тел турында җырлар.

М.Әмир. Агыйдел.

Ф.Яруллин. Ана.

Э.Мөэминова. Икмәк.

Н.Нәҗми. Татар теле.

Сөйләшү тематикасы

Казанда яшәгән бөек кешеләр.

Икмәк – ил тоткасы.

Тел тарихы – халык тарихы.

Яшьлек табигать бүләге.

Батырлыкны син ничек аңлыйсың?

Табигать һәм без.

Дәрестән тыш уку

Ш.Камал. Акчарлаклар.

Г.Исхакый. Зөләйха.

Х.Туфан. Гүзәл гамь

А.Гыйләҗев. Күзгә-күз.

Э.Касыймов. Гомер ике килми.

Ф.Яруллин. Яши белү.
Рус телендә сыйләшүче балаларга татар теле укыту программасы

5-9 сыйныфлар

Аңлатма язуы

Мәгариф министрлыгы тарафыннан расланган “Татарстан мәктәпләрендә татар телен дәүләт теле буларак укыту эчтәлегенә таләпләр минимумы”нда әйтелгәнчә, гомуми белем мәктәбендә башлангыч сыйныфларда үзләштерелгән белемнәр һәм сөйләм күнекмәләре киңәйтелә, камилләштерелә, алга таба үстерелә. Шунлыктан рус телендә сөйләшүче балаларга татар теле буенча системалы фәнни белем бирү, аларны ирекле аралашырга өйрәтү, татар дөньясы турында күпкырлы мәгълүмат җиткерү төп максат итеп билгеләнә.

Бу максатка ирешү өчен, түбәндәге бурычларны хәл итү сорала:

Татар сөйләмен тыңлар аңларга күнектерү;
Татар этикеты тәгъбирләрен кертеп, бирелгән ситуация буенча диалогик сөйләм оештырырга өйрәтү;
Программада күрсәтелгән лексик темалар буенча телдән яки язмача монологик сөйләм булдыруга ирешү;
Карап чыгу, танышу, өйрәнү, эзләнү максаты белән уку төрләрен кулланып, төрле жанрдагы текстларны аңлап уку күнекмәләрен үстерү;
Тәкъдим ителгән текстларны яттан өйрәнү;
Фразеологик берәмлекләрнең, мәкальләрнең рус эквивалентын табарга һәм чагыштырырга өйрәтү;
Татар телендәге сөйләмне фонетик, лексик, грамматик яктан дөрес төзергә күнектерү;
Татар халкының фән, мәгариф, сәнгать, мәдәният өлкәсендәге казанышлары , күренекле шәхесләре белән таныштыруны дәвам итү;
Халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенә омтылыш тәрбияләү.

Санап чыккан бурычларны хәл итү нәтиҗәсендә гомуми белем бирү мәктәбендә укучы балалар тел (лингвистик) һәм сөйләм(коммуникатив) компетенциясенә ия булырга, ягъни белемнәрен һәм күнекмәләрне төрле аралашу ситуацияләрендә кулланырга тиешләр.

Татар телен дәүләт теле буларак укыту принциплары , методлары, эчтәлеге “Рус телендә сөйләшүче балаларга башлангыч сыйныфларда татар телен укыту программасы”нда төгәл билгеләнгән. Гомуми урта (тулы) белем мәктәбендә дә укытучы шуларга нигезләнеп эш итәргә, телгә өйрәтүне гамәли эшчәнлеккә юнәлтеп, коммуникатив нигездә оештырырга тиеш.

Гомуми белем мәктәбендә укучыларга татар теленең фонетик, интонацион-просодик, лексик, грмматик катламнары турында төп мәгълүмат бирелә.

Укучыларда фонетик күнекмәләр булдыру өчен түбәндәгеләргә игътибар итү мөһим: татар теленә генә хас булган авазларны ң әйтелеше үзләштерү; татар һәм рус телләрендә уртак булган. Ләкин әйтелешләре белән аерылган авазларны чагыштырып өйрәнү; авазларны сүзләрдә, сүзтезмә, җөмләләрдә, бәйләнешле сөйләмдә дөрес әйтергә ирешү, сөйләмне, синтагмаларга бүлеп, интонацион яктан дөрес оештырырга күнегү. Бу төр күнекмәләр булдыру өстендә эзлнеле зшләү генә телне камил белү – акцентсыз сөйләүгә ирешергә һәм укучыларның сөйләмендәге фонетик хаталарны бетерергә мөмкинлек бирә.

Укучыларның лексик күнекмәләрен үстерү өчен, сүзләрнең әйтелешен, язылышын, мәгънәсен, ясалышын, башка сүзләр белән бәйләнешен, сөйләмдә кулланышын үзләштерү шарт. Моның белән беррәттән, татар һәм рус сүзләренең мәгънә ягыннан аермаларын күрсәтеп бару да (пешерергә – варить, готовить, печь; юарга – стирать, мыть) рус телендә эквиваленты булмаган сүзләрне аңлатып бирү дә сорала. Бу очракта укучыларның сөйләмендәге лексик-семантик хаталарны киметү мөмкинлеге күбәя.

Укучыларның грамматик күнекмәләрен үстерү – төрле сүз төркемнәренең морфологик формалары . ясалышлары белән таныштыру, сүзләрнең җөмләдә үзара бәйләнеш чараларын үзләштерү һәм кагыйдәләрен белү дигән сүз. Татар телен икенче тел буларак укытканда , лексик-грамматик материалны синтаксик нигездә үзләштерү принцибына таянып эш итү кирәк, чөнки сүзләр башка сүзләр белән бәйләнештә булганда гына , җөмлә, гомумән, сөйләм барлыкка килә. Димәк, бу төр күнекмәләр җөмләнең, диалогик, монологик хәбәрләмәнең, бәйләнешле текстның грамматик дөреслеген һәм төгәллеген тәэмин итәргә тиешләр.

5 нче сыйныф

ЛЕКСИК-ГРАММАТИК МИНИМУМ

Сан, тартым белән төрләнгән исемнәргә килеш кушымчаларын ялгау тәртибен гамәли үзләштерү: апа+лар+ым+ны; дәф+тәр+ләр+егез+гә.

Искәрмә. Туганлык атамаларында тартым кушымчасы тамырдан соң ялгана: әни+ем+нәр+не, эне+м+нәр+нең.

Зат алмашлыкларының килеш белән төрләнүен кабатлау.
Алмашлыкларның җөмлә төзүдә куллану үзенчәлекләрен белү. (Бу – абыем. Аның исеме – Марат. Бу – безнең мәктәп. Ул яңа. Без аны яратабыз. Татар һәм рус телләрендә аларның охшашлыгы һәм аермаларын аңлап үзләштерү.
Берлек һәм күплек сандагы тартымлы исемнәрне сөйләмдә дөрес куллануга ирешү. Тартым кушымчасы мәгънәсенең рус теленә тәрҗемә итү үзенчәлекләрен белү.
Фигыльнең инфинитив формасын модаль сүзләр белән кулланып, җөмлә калыплары төзергә өйрәтү: барырга кирәк (кирәкми), алырга ярый (ярамый), сөйләргә тиеш ( түгел), әйтергәә мөмкин(түгел). Бу калыпның рус теле белән охшашлыгына басым ясау.
Хәзерге заман хикәя фиг. не сөйләмдә дөрес куллану күнекмәләрен ныгыту.
Билгеле һәм билгесез үткән заман хик. фиг.не зат-сан белән төрләндереп, сөйләм оештыру өстендә эшләү.
Билгесез киләчәк заман х ф-нең (-ыр, -ер, -р) зат-сан, барлык-юклык белән төрләнүләрен үзләштерү.
Баш һәм юнәлеш килешен таләп итүче бәйлекләрне танып белергә һәм сөйләмдә файдаланырга күнектерү.
Ас, өс, ал, урта, ян сүзләреннән ясалган бәйлек сүзләрнең мәгънәсен, русчага тәрҗемә итүүзенчәлекләрен һәм кулланышын гамәли үзләштерү. Буенда, буйлап, буенча бәйлек сүзләрен урынлы куллана белү.
Бәлки, билгеле, димәк, беренедән, икенчедән, минемчә, синеңчә кебек кереш сүзләрнең кулланыш үзенчәлекләре белән танышу.
Татар сөйләмендә актив булган урын, вакыт рәвешләрен дөрес кулланырга өйрәтү.
–даш/-дәш, -таш/-тәш,(сыйныфташ, юлдаш) ; -лык/-лек (дуслык) ; -кыч/-кеч ( башваткыч) парлы сүзләрнең (тиз-тиз) мәгънәләренә төшендерү. Аларны русчага тәрҗемә итәргә өйрәтү.
Бу, шул, теге алмашлыкларының килеш формаларын истә калдыру.
Җөмләнең баш кисәкләрен табарга, аларны төрле сүз төркемнәре белән белдерергә һәм рус теле белән чагыштырырга өйрәтү.
Хикәя, борык, сорау җөмләләрдә сүз тәртибе үзенчәлекләрен рус теле белән чагыштырып өйрәнү.

Сөйләм эшчәнлеге төрләренә өйрәтүгә таләпләр.

Тыңлап аңлау

Аерым сүзләрне , җөмләләрне тыңлап тәрҗемә итә белү;

бәйләнешле текстны тыңлап, эчтәлеге буенча укытучының сорауларына җавап бирү;

дәрес барышында җанлы сөйләмне аңлап аралаша белү.

Диалогик сөйләм

Сорау һәм җавап репликаларын дөрес кулланып, әңгәмә төзи белү;

Тәкъдим ителгән ситуация буенча сөйләшү үткәрү (һәр укучының репликалар саны җидедән ким булмаска тиеш).

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 45

	Основная образовательная программа на 2013-2017 годы муниципального... Муниципального общеобразовательного бюджетного учреждения средняя общеобразовательная школа №38 городского округа город якутск		Образовательная программа основного общего образования (фгос второго... Средняя общеобразовательная школа с углубленным изучением отдельных предметов №55
	Образовательная программа основного общего образования муниципального... Отдел образования и по делам молодежи администрации мо «Медведевский муниципальный район»		Основная образовательная программа основного общего образования муниципального... Кировского района г. Казани (далее мбоу «Школа №135 г. Казани») разработана на основе следующих нормативных документов
	Доклад директора муниципального бюджетного общеобразовательного учреждения... Средняя общеобразовательная школа №10 с углубленным изучением отдельных предметов'', расположенная по адресу улица Краснодонцев,...		Основная образовательная программа основного общего образования муниципального... Целевой раздел примерной основной образовательной программы основного общего образования
	Книга учёта полученных и выданных бланков аттестатов, приложений... «Средняя общеобразовательная школа с углубленным изучением отдельных предметов №10»		Образовательная программа основного общего и среднего (полного) общего... Образовательная программа основного общего и среднего (полного) общего образования мбоу «Актанышская средняя общеобразовательная...
	Отчет о результатах самообследования муниципального бюджетного Директор мбоу «Средняя общеобразовательная школа №45 с углубленным изучением отдельных предметов»		Образовательная программа муниципального бюджетного общеобразовательного... Наро-Фоминской средней общеобразовательной школы №5 с углубленным изучением отдельных предметов

Похожие: